Lezing 2 december: Van Myra tot Munkaþverá: De Vreemde Geschiedenis van Sint Nicolaas

Archeologiehuis Zuid-Holland bij Archeon

Sinterklaas is tegenwoordig zo vanzelfsprekend dat je haast zou vergeten dat zijn succesverhaal eigenlijk best wel buitengewoon is. Het feit dat juist deze Oost-Romeinse bisschop uit de tijd van Constantijn de Grote nog steeds kind aan huis is door heel Europa – zelfs in overwegend ‘protestantse’ landen! – hangt niet zozeer samen met de historische figuur, maar veel meer met de kracht van de verhalen die door de eeuwen heen over en rond hem zijn verteld.

Daaruit blijkt dat er niet één Nicolaas is, maar dat elke gemeenschap en elke auteur, zijn eigen versie heeft gecreëerd uit de materialen die hun voorgangers hebben aangeleverd. Zo komt het dat we verhalen over de heilige hebben in het Latijn en Grieks, maar ook in het Anglo-Normandisch, Oud-Engels, Russisch, Frans – en zelfs in het Oud-Noors. In plaats van te proberen uit al die verhalen een oorsprong te destilleren, laat ik in deze presentatie zien wat er gebeurt als we elk van die heiligenlevens in hun eigen universum plaatsen en in hun eigen context proberen te verklaren. In plaats van een anonieme bisschop krijgen we aldus een Nicolaas te zien die optreedt als detective, superheld, matroos, advocaat, bureaucraat – maar bovenal ook als mens.

Deze lezing heeft een historisch-wetenschappelijke achtergrond, gericht op volwassen of jong volwassen publiek dat geïnteresseerd is in geschiedenis

Woerden als arsenaalstad, de artillerierevolutie in Holland

Archeologiehuis Zuid-Holland bij Archeon

Voor het afronden van mijn master Geschiedenis heb ik een onderzoek uitgevoerd naar de bewapeningstendens van het Hollandse gewest gedurende de Gelderse Oorlogen (1502-1543). Een bijzonder interessant onderzoek. In deze periode van de zestiende eeuw vonden er namelijk grote veranderingen plaats op het slagveld. Zo begonnen buskruitwapens steeds meer een beslissende rol te spelen in de strijd. Deze ontwikkeling vertaalde zich ook naar de belegeringen, die plots binnen maanden of zelfs weken beslecht konden worden.

Met verbeterde artillerie werden kasteel- en stadsmuren eenvoudigweg tot puin geschoten. Al snel rees de vraag hoe men zich tegen deze artillerie-revolutie kon wapenen. In mijn onderzoek ga ik daarom na hoe en in welke mate deze veranderingen zichtbaar zijn in de periferie van de Europese grootmachten: de Nederlanden.