In de middeleeuwen, lang voordat de duisternis werd verdreven door elektrische lantaarnpalen, moet er elke heldere avond een prachtige sterrenhemel boven de Nederlanden te zien zijn geweest. De veranderingen in die sterrenhemel riepen natuurlijk vragen op.
De antwoorden kon ‘de’ middeleeuwer vinden in het Boec van astronomien / De natuurkunde van het geheelal. Deze dertiende-eeuwse tekst is een zogenaamde kosmografie: een beschrijving van het heelal én de aarde. Zo geeft de auteur uitleg over hagel en regenbogen, vallende sterren en hoe volgens Aristoteles aardbevingen ontstaan.

Het Boec van astronomien behoort tot het genre van de artesteksten. Dit zijn teksten die wij nu als non-fictie zouden beschrijven, zoals teksten over planten en dieren, medische recepten, theologie en natuurlijk sterrenkunde. In het Europa van de dertiende eeuw werden dit soort teksten doorgaans in Latijns proza geschreven, waardoor die kennis binnen de wereld van geestelijken en geleerden bleef. Eén van de bijzondere eigenschappen van het Boec van astronomien is dat de tekst juist in het Middelnederlands is geschreven en dan ook nog eens op rijm. Daarnaast bevatten negen van de tien handschriften waarin de tekst is overgeleverd afbeeldingen, die soms heel praktisch zijn, en soms juist kleurrijk en kunstzinnig.

Wie waren de mensen die behoefte hadden aan zo’n geleerde tekst, maar die dit niet in het Latijn wilden lezen? Deze lezing gaat over de zoektocht naar het antwoord op die vraag. Die zoektocht leidt ons langs de tien handschriften, prachtige afbeeldingen, monniken, dokters…