De herontdekking van de Romeinse limes in de 16de eeuw in de steden langs Rijn en Donau

Archeologiehuis Zuid-Holland bij Archeon

De belangstelling voor de Romeinse limes is niet alleen van nu. Al in de 16de en 17de eeuw herleeft de belangstelling voor de klassieke oudheid. Oudheidkundigen en kunstenaars in de Lage Landen en in het Duitse rijk komen zo op het spoor van de Romeinse limes. In de steden langs de Rijn en Donau kreeg ook de eigen antieke oorsprong als Romeinse stad of legerplaats meer en meer belangstelling.

Dat was niet alleen uit historische interesse want die zoektocht naar het vermeende Romeinse verleden had veelal politieke motieven. Zo kon een Romeinse oorsprong duidelijke voordelen opleveren in de regionale machtsverhoudingen. In deze lezing zullen deze verschillende vormen van antieken receptie door stedelijke autoriteiten nader worden toegelicht, inclusief de vele 'vergissingen' hierbij. Ook is er aandacht voor de uitbeelding van die band met de Romeinse oudheid in de architectuur.

De verdronken castella langs de Gelderse Limes; vondsten van Romeinse voorwerpen bij Spijk en Duiven-Loowaard

Archeologiehuis Zuid-Holland bij Archeon

Rond het begin van de jaartelling werden door het Romeinse leger verscheidene castella gebouwd langs de Rijn. In het westen van ons land zijn de resten van deze castella in de ondergrond op hun oorspronkelijke positie min of meer bewaard gebleven. Verder naar het oosten, vanaf het castellum bij Vechten, is het een heel ander verhaal. In het Gelderse gedeelte van de limes zijn de castella onderspoeld en op een aantal meters diepte terechtgekomen.

Slechts op een enkele vindplaats is nog iets bewaard gebleven. In deze lezing wordt ingegaan op het fenomeen van de onderspoeling van de Romeinse castella in Gelderland aan de hand van twee vindplaatsen: Duiven-Loowaard en bij Spijk, daar waar de Rijn ons land binnenstroomt. Onderzoek toont aan dat - ook al is de vindplaats vrijwel geheel verdwenen - door systematisch onderzoek van baggerlocaties nieuwe informatie aan onze kennis over de Neder-Germaanse Limes kan worden toegevoegd.

De Inventieve Middeleeuwen; vreemde oplossingen voor alledaagse problemen

Archeologiehuis Zuid-Holland bij Archeon

De vroege middeleeuwen lijken soms heel ver van ons af te staan. De bronnen die we hebben, vertellen ons alleen maar over het leven van de hoogste elites, terwijl we de “gewone mensen” en hun gewone problemen nauwelijks te zien krijgen. Door de manuscripten goed na te pluizen, blijkt echter dat we wel degelijk een beeld kunnen krijgen van de wereld “achter de schermen” – een wereld die in veel opzichten veel meer lijkt op die van de 21e eeuw dan je op het eerste gezicht zou denken.

De sprekers brengen elk een aspect van het leven vóór het jaar 1000 voor het voetlicht, en laten zien hoe we, door de bronnen creatief en onbevooroordeeld tegemoet te treden, een beeld krijgen van een wereld waarin de mensen geconfronteerd werden met problemen en uitdagingen die ons heel herkenbaar zullen voorkomen. De oplossingen die ze daarvoor bedachten laten zien dat ze daar soms wel op een heel andere manier mee omgingen dan wij dat tegenwoordig zouden doen – maar dat maakt ze niet minder menselijk! Van dit onderzoek wordt een publieksboek gemaakt: De Inventieve Middeleeuwen

Gratis parkeren op parkeerterrein van museumpark Archeon
Er is een korte pauze, drankjes tegen vrienden prijzen, graag contant betalen.