Lezing historicus Maarten van Rossem bij de Vrienden van Archeon

Museumpark Acheon Archeonlaan 1 Alphen a.d. Rijn

Lezing : De 21e eeuw, die in de jaren zeventig begon

Wat zijn de meest kardinale gebeurtenissen van de eerste twee decennia van de 21e eeuw? Ongetwijfeld de opkomst van China en de dominantie van het neoliberale discours, dat de kredietcrisis ten gevolge had. Het is evident dat de oorzaken van deze gebeurtenissen in de decennia voor het begin van de nieuwe eeuw gezocht moeten worden. Zo wordt de blik van historicus van Rossem onvermijdelijk naar de op het eerste gezicht nogal verwarrende jaren zeventig getrokken. Toen sneuvelde de brede naoorlogse consensus, triomfeerden de neoliberale inzichten en begon het hervormingsproces in China.

Op onnavolgbare wijze neemt historicus Maarten van Rossem ons mee in de recente geschiedenis.

Excursie naar De ontdekking van de wetenschap en de Oude Hortus in Utrecht.

Catharijne Convent Utrecht

Excursie naar tentoonstelling en Hortus op de Lange Nieuwstraat in Utrecht

Op woensdag 15 mei gaan we van 10 tot 15 uur in de ochtend de tentoonstelling de Ontdekking van de wetenschap bezoeken. We lunchen in het Zaadhuis van de Oude Hortus Botanicus in de tuin achter het universiteitsmuseum. In de middag bezoeken we de reconstructie van de Oude Hortus vernoemd naar de eerste hoogleraar botanie Henricus Regius, in het Nederlands Hendrik de Roy. Wellicht komen we hem nog tegen en vertelt hij over zijn tuin!

In beide musea is de Museumkaart en de kaart van de Vriendenloterij geldig.

Programma:
10:00-10:30 Ontvangst in museum Catharijneconvent met een kopje koffie of thee aangeboden door de VVvA.
10:30-12:30 Bezoek tentoonstelling de Schepping van de Wetenschap.
12:35-12:45 Korte wandeling naar het Universiteitsmuseum.
12:45-13:45 Lunch in Café het Zaadhuis in de tuin van het museum voor eigen rekening.
13:45-15:00 Bezoek museumtuin en Regiustuin
15:00 afsluiting

De oorsprong van megalithische culturen in Europa Oftewel: Het verspreidingspatroon van bacteriën

Archeologiehuis Zuid-Holland bij Archeon

Tijdens Hendrik Gommer zijn reizen langs meer dan 3000 hunebedden in Europa, vroeg hij zich voortdurend af hoe het mogelijk is dat je overal in Europa eenzelfde soort steenformaties tegenkomt, hoewel ze van regio tot regio van elkaar verschillen. In zijn laatste boek ‘Megalieten: De oorsprong van megalithische culturen in Europa’ beschrijft hij o.a. de gelijkenis tussen het gedrag van
bacteriën op een petrischaaltje en de neolithische kolonisten in Europa. Vanuit de culturele smeltkroes van het Bretagne van rond 4300 v. Chr. trokken de megalietenbouwers naar alle windstreken.

Tijdens deze presentatie zal hij in vogelvlucht dat proces beschrijven. Waarom zou juist in Bretagne de bakermat van de hunebedden liggen en niet in Denemarken, of Ierland, of Schotland, of Portugal of op Sardinië, waar toch ook veel monumenten te vinden zijn. Kolonisten bleken zich als bacteriën te gedragen.
Net als het boek is de lezing gevuld met veel foto’s en ideeën om voor uitstapjes tijdens de vakantie, maar ook intrigerende inzichten in de menselijke natuur.

De Geschiedenis van Ossen in Nederland en Archeon

Archeologiehuis Zuid-Holland bij Archeon

Ossen hebben vanaf de prehistorie tot en met de middeleeuwen een hele belangrijke rol gespeeld in het ontstaan van ons land. In de geschiedenisboeken is deze rol ernstig onderbelicht. Fokko Bloema zal u uitleggen waarom! De economische waarde van ossen wordt vaak niet onderkend. Als werkdieren zijn ze gebruikt voor het ontginnen van de woeste prehistorische gronden. In de bronstijd, ijzertijd, Romeinse tijd en middeleeuwen zijn het de trekdieren voor langeafstandstransport. In de middeleeuwen speelden ossen ook een belangrijke rol in de export van vlees.

Vanwege de belangrijke functie die ossen speelden in de (pre)historie van Nederland, heeft Archeon al in 1994 een span ossen aangeschaft. Zo hebben deze vriendelijke reuzen ook een belangrijke rol gespeeld in het dagelijkse infotainment van het park. In deze lezing hoopt de spreker zijn liefde voor deze beesten over te brengen door meer uitleg te geven over hun rol in de geschiedenis van Nederland en zal hij vertellen over de verschillende ossenspannen die op het park hebben gewerkt.

Romeinse en inheemse voedingsgewoonten langs de limes

Archeologiehuis Zuid-Holland bij Archeon

Onderzoek naar soldatenkost en andere Romeinse eetgewoontes, ook in Alphen aan den Rijn.

Een leger marcheert op zijn maag. Daar was Julius Caesar al van doordrongen, want zijn geschiedschrijvers repten met enige regelmatig over de wijze waarop het leger met voedsel moest worden bevoorraad. Schriftelijke bronnen uit verschillende perioden van het Romeinse rijk vertellen over de rantsoenen van de soldaten, en de afwijkingen op die rantsoenen. Zo is er overgeleverd dat soldaten in opstand kwamen omdat ze tijdens een veldtocht te veel vlees te eten kregen. Een andere algemene regel was dat iedereen in het leger hetzelfde at, maar van keizer Trajanus werd speciaal vermeld dat hij hetzelfde at als zijn soldaten.
Tussen historische bronnen en werkelijkheid kunnen grote verschillen voorkomen. Dat maakt het vergelijken van archeologische gegevens met historische bronnen zo interessant. In de afgelopen 20, 30 jaar is veel informatie over voedsel beschikbaar gekomen uit archeologisch onderzoek.

In eerste instantie lag de nadruk op de productie van voedsel door de Romeinse boeren. Konden zij wel genoeg produceren voor het Romeinse leger? Later verschoof de aandacht naar het Romeinse leger. Waar kwam het voedsel voor het Romeinse leger vandaan en hoe was de bevoorrading georganiseerd? Nog weer later – en dat is het onderwerp van de laatste jaren – ligt de nadruk op de gerechten die zijn bereid op het platteland, in de stad en in de forten langs de limes. In deze lezing gaat het over al die verschillende aspecten van de voedselvoorziening in de Romeinse tijd in onze streken, waarbij het fort van Alphen aan den Rijn niet ongenoemd blijft.

VVvA fotowedstrijd 2024 over bijen en bestuivende insecten

Museumpark Acheon Archeonlaan 1 Alphen a.d. Rijn

Fotografeer jij voor ons bijen en bestuivende insecten in Archeon!?

Op museumpark Archeon vind je oude landschapjes, die vaak op een postzegel te vinden zijn. Hier vind je gewone en ook zeldzame insecten die planten bestuiven. Bestuiving is het overbrengen van stuifmeelkorrels vanuit de meeldraden naar de stamper van een bloem. Dit proces zorgt ervoor dat bloemen en zaadplanten zich kunnen voortplanten https://www.examenoverzicht.nl/biologie/bestuiving . Hierdoor kunnen wij bijvoorbeeld mooie en lekkere aardbeien kunnen eten.

Deze insecten willen we graag met jullie zichtbaar maken. Een fotowedstrijd is wel een hele leuke manier om dat te doen. Je mag ook fotograferen met je telefoon. In de maand augustus en september kun je daarom op zoek gaan in ons park en de mooiste foto’s maken van deze bijzondere beestjes. Zij zorgen ervoor dat bijvoorbeeld onze aardbeien en appels bestoven worden. De afbeeldingen zijn van twee zeldzame bijen recent ontdekt in Archeon, de meerjarige groefbij en de kattenstaartdikpootbij.

Zie de foto's van Menno Reemer

De deskundige jury is als volgt samengesteld:
- Annemarie van Dam Bijenlandschap Groene Cirkels
- Erik Elshout Activiteitencommissie VVvA
- Nicole Bruijnen Stichting ons Groene Hart
- Willem de Jeu Fotograaf Vereniging Vrienden van Archeon

Bijenweekend in Archeon

Museumpark Acheon Archeonlaan 1 Alphen a.d. Rijn

Bijenweekend in Archeon Tijdens dit weekend leer je in Archeon alles over bijen. Waarom doen wij dit, ons museumpark is immers al een eldorado voor wilde bijen? Dat doen we […]

Neanderthaler en Sapiens in Europa: Een ontmoeting van gelijken?

Archeologiehuis Zuid-Holland bij Archeon

Welk beeld heeft u als u denkt aan Neanderthalers? De primitieve, kreunende holbewoner die op een stuk vlees knauwt misschien of toch een nobele, kunstzinnige, liefhebbende mensensoort? De eerste is lange tijd hét beeld geweest die we van Neanderthalers hebben gehad. Verschillende ontdekkingen in de afgelopen decennia hinten echter op het feit dat de Neanderthalers misschien helemaal niet zo van ons verschillen als we dachten. In de laatste jaren schiet hierdoor het beeld van Neanderthalers opeens compleet de andere kant op. Waar ligt de waarheid?

Dit is een belangrijke vraag. De beeldvorming rondom Neanderthalers heeft namelijk grote gevolgen voor hoe we de menselijke geschiedenis, en onze eigen mensensoort, beschouwen.
In deze lezing gaan we het hebben over de verschillende eigenschappen van Neanderthalers, zoals lichaamsbouw, technologie, kunst en cultuur, kannibalisme, en het uitsterven van deze mensensoort. Daarnaast zal het contact met onze eigen soort, dat ongeveer 50,000 jaar geleden plaatsvond, besproken worden. Het doel is een overzicht te creëren van het moderne onderzoek naar Neanderthalers en wat dit ons leert wat het betekent om mens te zijn.

Dinsdag 3 september 2024
Zaal open: 19:30, aanvang 20:00,
Einde, voor 22:00
Gratis kaartje bestellen via:
https://www.vrienden-archeon.nl/agenda

VVvA archeologie groepsreis naar Zuid-Engeland

Zuid Engeland , Verenigd Koninkrijk

De inschrijving voor deze unieke reis was geopend tussen begin januari en eind maart; intussen kunnen enkel nog aanmeldingen verwerkt worden van leden die wel overdag en in de avond met de groep mee willen, maar bereid zijn om in een ander hotel te slapen in dezelfde plaatsen aangezien de reeds geboekte hotels vol zitten.

Mocht je nog interesse hebben om mee te gaan, mail dan naar secretaris@vrienden-archeon.nl

De Romeinse weg in onze streken.

Museumpark Acheon Archeonlaan 1 Alphen a.d. Rijn

Eerste aankondiging: Symposium “alle wegen leiden naar Rome?” Wegen in Germania Inferior.

Tijdens het Weekend van de Wetenschap op 5 oktober 2024 presenteren Museumpark Archeon, de Vereniging Vrienden van Archeon, en Constructing the Limes Constructing the Limes (een belangrijk internationaal onderzoeksproject geïnitieerd door de Universiteit Utrecht en partners) een serie bijzondere publiekslezingen over de betekenis van Romeinse wegen in Nederland en België.

Dagvoorzitter tijdens dit symposium: Saskia Stevens universitair hoofddocent geschiedenis van de Oudheid en Antieke Cultuur Universiteit Utrecht.
Als universitair hoofddocent bij de afdeling Geschiedenis van de Oudheid en Antieke Cultuur aan de Universiteit Utrecht houdt Saskia Stevens zich bezig met de geschiedenis en archeologie van de Romeinse Periode. Saskia’s onderzoek richt zich op de dynamiek en betekenis van grenzen en grenslandschappen in het Romeinse Rijk.

Binnen Constructing the Limes onderzoekt Saskia de functie van de limes in de Romeinse tijd. Als projectleider binnen dit project is Saskia verantwoordelijk voor de interdisciplinaire samenwerking tussen alle academische partners in ons team, onderhoudt ze contact met de maatschappelijke partners die dit NWA project dragen, en zorgt ze ervoor dat onze resultaten met zoveel mogelijk belangstellenden gedeeld worden.

Wegen zijn belangrijke verbindende schakels voor mensen, vroeger en nu.

Locatie:
De lezingen in het auditorium van museumpark Archeon duren 20 minuten, aankondiging van de tijden en definitieve onderwerpen volgt later. Toevoegen Googlemaps

Video, zie: https://www.youtube.com/watch?v=3Hf7rrTp3IQ

Inschrijven:
U kunt zich aanmelden voor dit symposium via onderstaande link

VVvA excursie naar Heiloo

Heiloo

We gaan met eigen auto’s en rijden zoveel mogelijk met elkaar mee.
We verzamelen bij Archeon en vertrekken om ca 9:15. Het is een uur rijden
Via het emailadres kun je doorgeven of je zelf rijdt of mee rijdt of toch iets anders wilt.
vvva.acie@gmail.com

De excursie begint bij het klein archeologisch museum Baduhenna dat al 25 jaar door vrijwilligers wordt gerund. Baduhenna is de naam van een historisch woud dat in de eerste eeuw na Chr. mogelijk in het gebied van het huidige Kennemerland of West-Friesland lag. In 28 na Chr. werd het Romeinse fort Castellum Flevum door de Friezen verwoest in het kader van de opstand van de Friezen tegen Olennius, landvoogd van de Romeinen. 'Bij het woud dat de Friezen van Baduhenna noemen' ("apud lucum quem Baduhennae vocant" Tacitus) werden de Romeinen die versterkingen hadden gekregen uit het fort van Noviomagus , vervolgens verslagen (Slag in het Baduhenna-woud). De Romeinen trokken zich terug tot de huidige limes. En zo ben je weer terug in Alphen aan den Rijn.

Programma, (onder voorbehoud)
Vanaf 9:00 verzamelen bij parkeerplaats Archeon
9:15 Wegrijden opstapplaats
10:30 Bezoek Baduhenna museum
11:30 Bezichtiging het witte kerkje van Heiloo en Willibrordusput
12:30 Lunch (in onderling overleg)
13:30 Kort bezoek kattenberg (mogelijk pre-christelijke heuvel)
14:00 Kort bezoek aan kleine reconstructie bronstijd
14:15 Bezoek aan Onze Lieve Vrouw ter Nood, bedevaartsplaats
15:15 Terug naar huis

Afbeelding in bijlage: Museum Catharijneconvent, Utrecht, foto Ruben de Heer

Workshop en demonstratie kruidenkunde

Museumpark Acheon Archeonlaan 1 Alphen a.d. Rijn

Gezondheid is van alle tijden en de producten die we daarvoor nodig hebben komen traditioneel uit de natuur. Kamille en duizendblad werden al gebruikt door de Neanderthalers. Om krachtigere middeltjes te maken heb je kennis nodig en die kennis is in duizenden generaties opgebouwd en door gegeven. Van die wijsheid maakte iedereen graag gebruik. Tijd dus om die kennis te delen, van elkaar te leren, mee te doen, of kom gewoon gezellig langs.

De kruidenworkshop is voor leden en door leden. Het centrale gedeelte wordt gegeven door onze middeleeuwse pharmaciste Charlotte Koerni-Lagendijk en ook plantkunde specialist Karin Kok heeft haar medewerking toegezegd. Ook andere leden mogen een demonstratie geven of een uitstalling laten zien. .Er is van alles mogelijk, workshops, demonstraties en uitstalling van kruiden, boeken en benodigdheden. Jullie mogen het zelf laten zien. Het is vooral leuk, leerzaam en gezellig.