Middeleeuwse medemensen: de clichés over de donkere eeuwen voorbij

Archeologiehuis Zuid-Holland bij Archeon

Loop je door de middeleeuwse nederzetting in het Archeon, dan zijn de donkere middeleeuwen eigenlijk ver te zoeken.
Van de marktkooplui, tot de barbier-chirurgijn en de broeders van het klooster: ze doen en denken volgens de logica van de middeleeuwse medemens. Maar zal de bezoeker daarna ‘verlicht’ zijn?

De goede bedoelingen ten spijt, waarschijnlijk niet geheel. Want de clichés over de middeleeuwen zijn ontzettend vastgeroest. Waar komen die (vaak negatieve) stereotypes vandaan, waarom zijn ze zo hardnekkig, en wat zijn de meest recente inzichten met betrekking tot de middeleeuwse medemensen, die veel meer lijken op u en ik dan vaak wordt aangenomen? In deze lezing neem ik u mee naar de eeuwenlange neerbuigende kijk op de middeleeuwen, en grotere en kleinere clichés die nog wat bijstelling verdienen, met een focus op de periode 1300-1550 in de Lage Landen,

Datum: Dinsdag 6 mei 2025

Zaal open: 19:30, aanvang 20:00,
Einde, voor 22:00
Gratis kaartjes bestellen via:
https://www.vrienden-archeon.nl/agenda
(Zo weet ik wie er komen en kan zo nodig de mensen bereiken)

Locatie: Archeologiehuis Zuid-Holland, naast de entree van Museumpark Archeon.

Archeonlaan, 2408 ZB, Alphen aan den Rijn.

Voorouders in de maak Grafritueel in de (Late) Bronstijd en Vroege IJzertijd.

Archeologiehuis Zuid-Holland bij Archeon

In de loop van de Bronstijd vindt er in grote delen van Europa een fundamentele omslag
plaats in de omgang met de doden. Steeds vaker worden de doden namelijk
gecremeerd en worden de crematieresten bijgezet in omvangrijke grafvelden, ook wel
bekend als urnenvelden.

Wat zijn urnenvelden precies? En welke sociale processen en
ideeën hebben er achter deze andere omgang met de doden gezeten? In deze lezing
zoomen we in op enkele mogelijke verklaringen.

Cananefaten het Kanaal overgevaren en de de sporen van hun aardewerk in Nederland en Engeland

Archeologiehuis Zuid-Holland bij Archeon

Hoewel het Kanaal nu een economische scheiding vormt, was dat in de Romeinse tijd anders.
Cananefaten uit onze streken werden in Noord-Engeland gestationeerd en er was een levendige
handel. Het bewijs hiervan zien we terug in havenplaatsen, zoals Goedereede en Forum Hadriani,
maar ook in vondstmateriaal op andere vindplaatsen. Een goed voorbeeld is aardewerk, de
Cananefaten namen hun eigen aardewerk mee naar Engeland.

Maar ook lieten ze aardewerk daar
ter plaatse maken. Dit aardewerk is duidelijk anders dan het aardewerk in Engeland en
reproducties laten zien dat dit duidelijk na gemaakt is van materiaal dat we in Nederland veel
vinden. In deze presentatie staan contacten en reizende Cananefaten tussen Engeland en
Nederland centraal.

Titel: Excursie langs de Limes, Hortus Populus, met een tussenstop in Grand Café De Haven, Zwammerdam

Hortus Populus

De excursie wordt georganiseerd door Vrienden van Archeon en is in principe alleen voor de Vrienden van Archeon. Als je nog geen "Vrienden van Archeon" lid bent, overweeg dan om lid te worden.

Of neem anders even contact op met Erik Elshout.
Consumpties zijn verder voor eigen rekening

Over de excursie:
De Neder-Germaanse Limes is Unesco werelderfgoed en dat betekent dat er langs de Limes van alles te zien en te doen is. Een goede reden om eens met de Vrienden van Archeon op verkenning te gaan. We gaan naar de Hortus Populus met een tussenstop in Grand Café de Haven in Zwammerdam.
Een excursie stroomopwaarts langs de limes. We gaan met eigen vervoer en dat mag met de auto of meerijden of nog beter, met de fiets!

Als eerste bezoeken we het Grand Café De Haven. Dit is de plek waar de beroemde Zwammerdam schepen gevonden zijn en het castellum Nigrum Pullum lag
Op deze plek liggen dus ook de roots van het idee voor Archeon. Het Grand Café wordt gerund door cliënten van Ipse de Bruggen die ook de gerechten bereiden. Hier vind je ook vitrines met een uitstalling van Romeinse vondsten. Het feit dat dit allemaal op deze plek zelf is gevonden maakt het heel bijzonder. We drinken er een kopje thee, koffie of fris en kunnen er rondkijken. Het is wel een korte tussenstop, kom er gerust nog eens langs.
We vervolgen de route langs de Oude Rijn, verder stroomopwaarts en komen in Bodegraven.

We gaan naar Hortus Populus om daar de Romeinse pluk-en oogsttuin en de Romeinse soldatenbarak te bekijken. Architect Gert Jacob de Graaf neemt jullie mee in zijn ontwerp van hout en leem.
De soldatenbarak is gebouwd door een klein bouwteam van vrijwilligers, waarvan Gert Jacob zelf deel uitmaakt. Verder kunnen we rondkijken in de Romeinse pluk-en oogsttuin waar de oogst er op zijn mooist zal bijstaan. De tuin wordt door vrijwilligers gerund en lokale bewoners kunnen er terecht voor lokaal geteelde onbespoten groenten, fruit en kruiden. Kortom, een leuk en gezellig middagje bij onze Romeinse buren. We gaan zeker nog leuke ideeën op doen.

Een huis voor altijd. Nieuwe inzichten over Romeinse begrafenisrituelen en herinneringscultuur met aandacht voor Valkenburg ZH en archeologisch materiaal uit Romeins Nederland

Museumpark Acheon Archeonlaan 1 Alphen a.d. Rijn

Veel meer dan vandaag, was de dood een onderdeel van het dagelijks leven van de Romeinen. De mensen werden minder oud, het sterftecijfer lag hoger en in sommige gevallen was het eervoller om zelf een einde aan je leven te maken, dan om in schande verder te gaan. In deze lezing ga ik in op de relatie van de Romeinen met de dood. Hoe keken ze er tegen aan?

Hoe zag een Romeinse begrafenis er uit, wat voor rituelen hadden ze en waar vonden de doden hun laatste rustplaats? Wachtte na de dood een eeuwig toeven in de Elysische velden, of een gruwelijk verblijf in de Tartarus? Hoe hielden de Romeinen de herinnering aan een dierbare overledene levend? Aan de hand van verhalen van antieke auteurs, inscripties en archeologische overblijfselen wordt een beeld geschetst van hoe de Romeinen met de dood omgingen in de late Republiek en vroege Keizertijd. In deze lezing worden nieuwe inzichten gepresenteerd en is er aandacht voor Valkenburg ZH en archeologisch materiaal uit Romeins Nederland.

VVvA Archeologiereis 2025 – programma

Buitenland

Locatie en bestemmingen dienen nog gekozen te worden door de deelnemers welke de enquête gaan invullen.
De voorlopige bestemmingen zijn:
A. Wenen en Slowakije
B. Napels, Pompei, Herculaneum, Baia
C. Parijs, Versailles

Lees hier het uitgebreide programma, kostenoverzicht en de enquete: https://www.vrienden-archeon.nl/wp-content/uploads/2024/12/Eerste-opzet-betreffende-VVvA-archeologiereis-in-2025-enquete-leden.pdf

Mocht je serieus interesse hebben om in 2025 ook mee te gaan met onze groep, vul dan de hieronder genoemde vragen in en mail die naar communicatie@vrienden-archeon.nl